از میان عناوین

×

خطا

Passed variable is not an array or object, using empty array instead

ایلینا وارتیک بررسی میکند!

درد دست در نوازندگی پیانو و راهکارهای مقابله با آن

  • یکشنبه, 01 تیر 1393 ساعت 21:55
  • منتشرشده در مطالب آموزشی
  • بازدید 33583 دفعه

در شرایط عادی هیچ پیانیستی نباید در اثر تمرین پیانو دچار درد دست و یا ضایعات عضلانی شود. چنانچه تمرینات منظمی دارید و در حین نوازندگی شانه ها، مچها و بازوهایتان همواره در حالت راحت و آزاد قرار داشته باشد شما هرگز نباید احساس درد، ناراحتی و کشش در دستان خود داشته باشید. البته مشکل بتوان پیانیستی را پیدا کرد که حتی یک بار هم در طول زندگی هنری خود با چنین مشکلی روبرو نشده باشد.

 

========================

نویسنده : Ilinca Vartic

مترجم : محسن جوزی

========================

فارغ از اینکه چقدر میتوانید با آرامش و ریلکس بودن بنوازیم، بعضی اوقات چالشهای نوازندگی پیانو آنچنان برای ما دشوار میشود که مارا مجبور میکند برای غلبه بر آن حداکثر توان خود را به کار بگیریم. در نتیجه استرس و تنش نه تنها در ذهن ما، بلکه در عضلات دستان ما نیزانباشته می شوند. سندروم تونل کارپال و ورم تاندون تنها دو مورد از بیماریهای مرتبط با حرکات تکراری مفاصل است که در طول سالهای کاری پیانیستها ایجاد میشود.

من پزشک نیستم و نمیخواهم شما را با اصطلاحات پزشکی که برای این ضایعات به کار میرود سردرگم کنم. فقط میخواهم نکات مهمی را در خصوص علل ایجاد، علائم و راههای پیشگیری از ضایعات جسمی ناشی از تمرین پیانو ــ که در طول بیست سال با تلاش بسیار زیاد کسب نموده ام ـــ را با شما به اشتراک بگذارم. همچنین به شما خواهم گفت که چه کارهایی را برای مواجهه با عضلات آسیب دیده و ضایعات جسمی دست خود انجام دهید.

در ابتدا اجازه بدهید با هم نگاهی به عوامل ايجاد آسيب در تمرين پیانو داشته باشم :

کشش: بازوهای شل و آزاد با ساعد و مچهای انعطاف پذیر ـــ این ها پیش نیاز اجرایی موثر، سالم و لذت بخش است. کشش، نه تنها عامل کاهش بهره وری محسوب میشود، بلکه به زیبایی صدا نیز آسیب می رساند. اگر شانه های شما به هنگام تمرین تحت کشش باشند و بازوها و مچ هایتان سفت ، خشک و بی حرکت باشند، احتمال بروز ضایعات مفصلی و عضلانی در دستان شما بسیار بالا میرود. همواره و به هنگام اجرای هر قطعه ای با هر سطح دشواری، از وضعیت مناسب اندامهای خود مطمئن شوید و دقت کنید که هیچ گونه کششی علی الخصوص در مچ ها وجود ندارد.

تمرینات نامنظم: درواقع من اسم این پدیده را سندروم هنرجوی تنبل نامگذاری میکنم!!!! هنرجو ماههای متعددی را بدون داشتن برنامه مدون و منظم برای تمرین سپری میکند و هنگامی که زمان امتحان و یا کنسرت نزدیک میشود اضطراب و ترس شروع میشود. آنها برای جبران زمان از دست رفته شروع به تمرینات طاقت فرسا به میزان پنج تا شش ساعت در روز میکنند. آنها مضطرب هستند و عجله دارند، و بنابراین اصول تمرین صحیح ـــ که عبارتست از تمرین با سرعت پایین، افزایش تدریجی سرعت و شباهت اجرایشان به قطعه اصلی و فهم عمیق پیام و مفهوم قطعه و فهم ساختارهای حرکتی صحیح مورد نیاز برای اجرای پرشور و احساس آن قطعه ــــ را رعایت نمی کنند.

متاسفانه این سندروم نه تنها به اجرای صحیح قطعه صدمه میزند، بلکه موجب وارد آمدن صدمات جبران ناپذیر به سلامت جسمی و فیزیکی نوازنده می شود. کشش غیر منتظره بر روی تاندونها وعضلات غیر آماده و خسته تاثیر گذاشته و موجب ایجاد درد و ناراحتی نوازنده میشود. اضطراب و ناآرامی های روانی اجنتناب ناپذیر دراین شرایط، اوضاع را بدتر کرده و نهایتا موجب میشود که نوازنده نتواند اجرای درستی را به نمایش بگذارد.

من به شخصه پیانیستهای بسیارخوبی را سراغ دارم که به علت تمرینات نامنظم و بروز ضایعه در عضلات و تاندونهایشان ، این شغل را کنار گذاشته و از ادامه فعالیت باز مانده اند.

نواختن پیانو تنها یک هنر نیست، بلکه یک چالش فیزیکی سطح بالا نیز محسوب می شود. تصور کنید که اگر یک دونده دوی استقامت بدون تمرین منظم در مسابقه شرکت کند چه بلایی بر سر عضلات و مفاصل پاهای او می آید؟؟؟

نواختن با تکیه بر قدرت انگشتان: این روش نه تنها صدای حاصل از پیانو را آزاردهنده میکند، بلکه موجب کشیدگی عضلات نیز میشود. همانطور که همه ما می دانیم، نواختن ساز پیانو بایستی با مشارکت تمامی اجزای دست ــــ شانه، بازو، ساعد، آرنج، مچ و انگشتان ـــــ انجام گیرد. اگر تنها انگشتان دست مورد استفاد قرار گیرند، سایر اجزا دچار کشش شده و علاوه بر ایجاد صدای ناخوشایند پیانو، درد دست نیز به سراغ نوازنده می آید.

فرم نامناسب بدن: داشتن فرم مناسب دراندامها به هنگام نوازندگی پیانو موجب هماهنگی بیشتر میان ساختار آناتومیك بدن انسان و ویژگیهای خاص ساز پیانو میشود. اگر فرم بدن شما نامناسب باشد ( شانه های خیلی افتاده یا خیلی بالا برده شده، نزدیک بودن یا دور بودن بیش از حد آرنجها از بدن، کشیدگی مچ و یا پایین بودن سطح مفصل مچ نسبت به کف دست) شما به استقبال صدمات جبران ناپذیر دست خود می روید.

انجام بیش از حد تمرینات مختص کشش و باز شدن انگشتها: آیا تابحال درباره اتفاقی که برای پیانیست معروف، روبرت شومان رخ داد مطلبی شنیده اید؟ او پیانیست بسیار خوش دستی بود ولی در تلاش برای کسب تکنیک پیشرفته تر، وسیله ای را برای بازشدن و بهتر کشیده شدن انگشتان طراحی نمود. شاید هدف این تصمیم به طور کلی هدفی ایده ال باشد ولی متاسفانه استفاده بیش از حد این وسیله در تمرینات موجب وارد شدن صدمه غیر قابل جبران به دست او شد و از آن پس او هرگز نتوانست قطعات خود را در حضور جمع اجرا کند و همسرش کلارا شومان این کار را برای او انجام می داد.

هنگامی که تمرینات کشش و باز شدن انگشتان را انجام میدهید خیلی مراقب باشید. در حین انجام این تمرینات کششی کل بدن باید در حالت ریلکس و آزاد قرار داشته و همانند حرکات یوگا آنها را در حین بازدم انجام دهید. با این روش شما از وارد آمدن فشار ناگهانی جلوگیری کرده و دست شما آسیب نمی بیند.

تنشهای روانی، استرس و وضعیت روحی نامناسب. حتی اگر شما به طور منظم تمرین کنید، فرم مناسبی داشته باشید و از وزن کل دست برای ضربه زدن استفاده کنید، اگر وضعیت روحی مناسبی نداشته باشید بازهم ممکن است در حین نوازندگی درد دست را تجربه کنید. همواره وضعیت ذهنی و روحی ما منشا اصلی تمامی مشکلات ما محسوب میشود. روحیه نامناسب میتواند به وخیم تر شدن اوضاع بیانجامد در حالی که روحیه سالم و شاداب میتواند موجب بهبود بسیاری ازصدمات شود.

در اینجا اجازه بدهید نگاهی به علایم کشیدگی عضلات و سایر ناراحتی های مرتبط با حرکات تکراری و استرس دائمی داشته باشیم:

1- درد دست/درد مچ

2-احساس کرختی و بی حسی در انگشتان و بازوها

3- احساس درد پراکنده در راستای ساعد

4-عدم گردش خون مناسب و سرد شدن دستها

5-بروز درد در شانه ها،پشت و یا گردن

اگر شما هم یکی از علائم بالا را درحین نوازندگی دارید می بایستی بلافاصله نسبت به رفع آن اقدام کنید تا از وارد آمدن آسیبهای بیشتر جلوگیری کنید. نگران نباشید! بسیاری از این صدمات علایم خود را خیلی زودتر از وخیم شدن شرایط ( بروز تغییرات غیر قابل برگشت) نمایان می‌کنند و شما معمولا زمان کافی برای پیشگیری دارید.

در ادامه به اقداماتی که می‌تواند موجب پیشگیری از صدمات و بهبود آنها شود اشاره می‌کنیم:

حداقل یک یا دو روز تمرین را کنار بگذارید. استراحت و آرامش بهترین درمان عضلات و مفاصل آسیب دیده و خسته می باشد. بهتر است فعالیتهایی نظیر مدرسه، آزمون و کنسرت را هم تعطیل کنید. یادتان باشد سلامتی شما از همه آنها مهمتر است. اگر در مراحل ابتدایی این کار را انجام ندهید، آسیب وارده به دست شما بیشتر شده و درمان را در آینده سخت تر خواهد کرد.

تمرینات روتین خود را به طور تدریجی از سر بگیرید. پس از چند روز استراحت (در موارد حساس تر حتی ممکن است به هفته ها و یا ماهها استراحت نیاز داشته باشید) تمرینات خود را با انجام منظم چند تمرین روزانه‌ي سبک شروع کنید.چند قطعه از قطعات رپرتوار و یا چند گام را با سرعت پایین و با استفاده از نیروی وزن بازوها برای هر نت بنوازید. برای شروع از شدتهای ff یا pp استفاده نکنید. بهترین شدت برای شروع به کار، شدت نیمه قوی (mf) می باشد. مچ ها، آرنج و شانه های خود را بطور مداوم تحت کنترل قرار دهید، آنها باید آزاد، شل و سنگین باشند. برای سریعتر زدن قطعات عجله نکنید. هر چقدر زمان بیشتری برای سرعت دادن به قطعاتتان اختصاص دهید درمان شما بهتر و موثرتر انجام میگیرد.

به طور منظم تمرین کنید. به طور کلی روزی یک ساعت تمرین کردن بهتر است از این که در یک هفته یک یا دوبار به مدت 5 ساعت تمرین مداوم داشته باشیم. تمرینات منظم موجب میشود که انگشتان، بازوها، مچ و ساعد شما همواره در وضعیت مناسب قرار داشته باشند. وقتی که ماهیچه های شما بر اساس تمرینات منظم پرورش یابند، انجام تمرینات سنگین برای آنها غیر ممکن میشود.

من بارها دیده ام پیانیستها به هنگام مواجهه با درد دستهایشان از کش ها و نوارهای مچ بند و ساعد بند استفاده می کنند. بستن این نوارها موجب کاهش گردش خون شده و فرآیند بهبود را طولانی میکند. خون تاثير بسیار بالایی در ترمیم آسیب دیدگی ها دارد و به همین دلیل ما اصرار داریم که به طور آزادانه و راحت در بدن گردش کند تا انرژی مورد نیاز اندامها را تامین و سموم موجود در آنها را شستشو دهد. در عین حال شما باید سعی کنید دستهایتان را با پوشیدن دستکش مناسب در فصول سرد سال از سرما محافظت کنید.

و در آخر متذکر می شوم که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. مهم نیست که رپرتوار مورد نظر شما در چه سطحی باشد و شما برای آماده کردن آن چه مقدار زمان نیاز داشته باشید، در هر حالتی اولویت اول ما این است که سعی کنیم از مواردیکه موجب صدمه دیدن دست میشود اجتناب کنیم. از دستها و ذهن خود همواره در حالت راحت و بدون تنش و ناراحتی استفاده کنید، سعی کنید زیبایی قطعه را دریافته و به معنا و مفهوم پیام آن پی ببرید. هرگز نوازندگی را تنها بر اساس قدرت انگشتان انجام ندهید و سعی کنید از بازوهایتان (همانند بال زدن پرنده ها ) برای نوازندگی کمک بگیرید. این تنها راه پرواز و فتح قله هاست !!!

محسن جوزی

آهنگساز و پیانیست.

 

33 دیدگاه‌ها

  • پیوند دیدگاه آرش پنج شنبه, 18 تیر 1394 ساعت 23:53 ارسال شده توسط آرش

    ممنون از اطلاعات خوبتون
    2 تا سوال
    1 من با آکورد هایی که باید محکم فشار داده شن زیاد سر و کار دارم
    به خاطر همین گوشه ی انگشت شستم هم داره پینه میزنه ... راهکاری براش هست که موقع نواختن بتونم استفاده کنم؟
    2 میشه با ذکر منبع و اسم شما از مطلبتون استفاده کنم؟

  • پیوند دیدگاه محسن جوزی سه شنبه, 15 ارديبهشت 1394 ساعت 08:41 ارسال شده توسط محسن جوزی

    سپاس از شما
    عموما سفت شدگي انگشتان با نرمش از بين نميره و به نظر من اين مشكل رو بايد با فكر و تمركز از بين ببريد.
    برخي از نوازنده ها حتي در اجراي نتهاي بسيار ساده دستهاشون رو سفت مي‌كنن طوريكه بعد از چند دقيقه دچار درد عضلات مي‌شوند.
    استفاده بیش از حد از انگشتان و عدم استفاده از ساعد و بازوها هم میتونه این مشکل رو تشدید کنه.
    اگر در باره مشكلتون بيشتر توضيح بدين بهتر ميتونم راهنمايي كنم.

  • پیوند دیدگاه صبا جمعه, 11 ارديبهشت 1394 ساعت 11:48 ارسال شده توسط صبا

    درود بر شما.
    از اینکه این مطالب مفید رو در اختیار ما قرار میدهید از شما سپاسگزارم.
    ممکنه تعدادی نرمش برای اینکه کمتر دست هامو حین نوازندگی سفت بگیرم به من معرفی کنید؟

  • پیوند دیدگاه محسن جوزي چهارشنبه, 30 مهر 1393 ساعت 08:22 ارسال شده توسط محسن جوزي

    حسين عزيز
    تابحال نظري از شما دريافت نكردم ولي به هر حال شايد به دليل مشكل فني نظرتون به دست من نرسيده باشه.
    اگر بتونيد اكتاو رو به راحتي اجرا كنيد به نظر من مشكلي نداريد و محدوده بسيار وسيعي از قطعات رو ميتونيد اجرا كنيد. اما اگر فاصله اكتاو رو با كمي تلاش و فشار به دست مي‌نوازيد بايد در انتخاب قطعات كمي دقت كنيد تا آسيبي به دستتون وارد نشه. در عين حال رپرتوار انتخابي شما بايد به سمت انتخاب قطعاتي باشه كه فواصل كوچكي دارند. به عنوان مثال اغلب قطعات موتسارت و باخ فاقد فواصل بزرگ هستند. پس اصراري وجود نداره كه شما قطعاتي با فواصل دشوار رو اجرا كنيد. در عين حال با به كارگيري تكنيك هاي خاصي ميشه فواصل بزرگتر رو بدون آسيب رساندن به دست به گونه ي بهتري اجرا كرد ولي با دستاني كوچك ممكنه نتونيد هر دو نت رو به طور همزمان اجرا كنيد.
    در نهايت توصيه مي كنم به كار فراگيري پيانو با ذكر سه نكته ادامه بدهيد:
    1- رپرتواري مناسب با اندازه دست خود انتخاب كنيد (‌ از معلم خودتون در انتخاب قطعات كمك بگيريد)
    2- هرگز سعي نكنيد فواصل خيلي بزرگ براي دستتون رو همزمان اجرا كنيد. ميتونيد با كمي تاخير نت بالايي فاصله رو همراه با چرخش مچ اجرا كنيد
    3-با نظارت معلم پيانوتون انگشت گذاري قطعات رو تغيير بدين. به عنوان مثال اگر آكوردي با فاصله 9 يا 10 دارين نتها رو بين دو دستتون تقسيم كنيد. گاهي اوقات ميشه برخي نتها رو حذف كرد!‌ (‌ اين كار رو معمولا براي بچه ها انجام ميدم من )‌ و از اجراي اون كار لذت برد.

  • پیوند دیدگاه حسین سه شنبه, 29 مهر 1393 ساعت 13:20 ارسال شده توسط حسین

    سلام ممنونم از مطالب خوبتون مدتی هست سوال میپرسم ولی پاسخی دریافت نمیکنم مدتی هست پیانو را شروع کردم از کودکی عاشق این ساز بودم ولی در حال حاضضر دستان کوچکی دارم سنم هم 24 سال است و نمیتونم بیشتر از یه اکتاو رو بگیرم و این امر خیلی منو تحت تاثیر مشکل روحی قرار داده میخوام بدونم بنظظرتون میتونم منم پیانو بزنم یا نه نمیتونم پیشرفتی داشته باشه چون بسیاری از تمیرینا اذذیت میشم

  • پیوند دیدگاه محسن جوزي چهارشنبه, 18 تیر 1393 ساعت 09:57 ارسال شده توسط محسن جوزي

    درود بر شما
    مشكل لرزش دست هنرجوها به هنگام اجرا در حضور جمع و يا مدرس بيشتر مربوط به فشار رواني ناشي از اجرا هست و به نظر من نيازمند تقويت اعتماد به نفس و همچنين تمرين صحيح هست. بعضي اوقات وقتي تمرين كافي نباشد معمولا اعتماد به نفس در حين اجرا كاهش مي‌يابد و ممكن است چنين مشكلاتي پيش بيايد. در واقع ترس از اجراي اشتباه در حضور استاد مي تواند منجر به چنين مشكلاتي شود. اگر اينچنين است به نظر من بايد به اين جمله دقت كنيد :‌ ‌"‌ عالي دشمن خوب است!!!"‌ (the enemy of the good is PERFETC) . همواره سعي كنيد خوب بنوازيد تا عالي. بسياري از نوازندگان چون مي خواهند همواره عالي باشند حتي خوب هم نيستند!!! اگر سوال ديگري داشتيد با ايميل مطرح بفرمائيد.

  • پیوند دیدگاه sara چهارشنبه, 18 تیر 1393 ساعت 05:33 ارسال شده توسط sara

    سلام
    ن حدود 1 سال هست که پیانو میزنم!
    مشکل دست درد ندارم ولی به محض اینکه میخوام قطعاتم رو برای استاد مربوطه بزنم دستانم یخ میکند و میلرزد البته بخشی از این مشکل به استرس بستگی داره!
    ولی خب تو خونه هم یه موقع ها دستم یخ میکند!
    این ها میشه نشونه هایی باشه از چیزایی که گفتید؟!

  • پیوند دیدگاه نیلسا دوشنبه, 02 تیر 1393 ساعت 18:03 ارسال شده توسط نیلسا

    خیلی ممنون از سایت خوبتون واقعا این تذکرات کمکم کردن.پیروز باشید.

  • پیوند دیدگاه ناعمه دوشنبه, 12 اسفند 1392 ساعت 17:33 ارسال شده توسط ناعمه

    ممنون

  • پیوند دیدگاه محسن جوزی سه شنبه, 15 بهمن 1392 ساعت 22:08 ارسال شده توسط محسن جوزی

    با سلام. خوشحالم كه مطالب مورد توجه شما واقع شده.
    عموما حركت مچ به تنهايي و مستقل به سمت بالا و يا پايين توصيه نميشود. در واقع در بيشتر موارد ما بايد نيروي ساعد و بازو را با استفاده از مچ و انگشتان به كلاويه ها اعمال كنيم. بدين ترتيب كه بازو را در امتداد انگشتي كه در حال اجرا هست قرار ميدهيم . اين نكته بسيار مهمي است كه بايد نحوه اجراي آن را به دقت فرا بگيريد. اگر مواقعي لازم باشد كه مچ حركت مستقل به سمت بالا يا پايين داشت باشد بايد دامنه حركت بسيار كوچكي داشته باشد. براي اطلاعات بيشتر توصيه ميكنم مقاله "آموزش تكنيك پايه پيانو برای كودكان و هنرجویان دوره مقدماتی" رو از همين سايت تهيه بفرماييد.

  • پیوند دیدگاه ya3aman دوشنبه, 14 بهمن 1392 ساعت 11:58 ارسال شده توسط ya3aman

    مطالبتون مفید بود ممنون،فقط میخواستم بدونم هنگام نواختن مچ دست حرکت ب سمت بالا هم داره یا مچ باید ثابت باشه؟

  • پیوند دیدگاه roya دوشنبه, 27 آبان 1392 ساعت 19:22 ارسال شده توسط roya

    عالی

  • پیوند دیدگاه نرگس سه شنبه, 21 آبان 1392 ساعت 17:58 ارسال شده توسط نرگس

    مطالبتان بسيار مفيد وكاربردي بود.ممنون

دیدگاه‌ها

از پر شدن تمامی موارد الزامی ستاره‌دار (*) اطمینان حاصل کنید. پیش از ارسال دیدگاه و یا پرسش، پیشنهاد می‌کنیم نظرات قبلی را مشاهده فرمایید و تا حد امکان از طرح سوالات تکراری خودداری فرمایید. کد HTML مجاز نیست.

فرم ورود

عضویت در خبرنامه